Waarom en wanneer gaan de hakken in het zand?
De boodschap is duidelijk, de zender gemotiveerd en overtuig(en)d maar de ontvangers pikken de boodschap maar mondjesmaat op. Tijdens een voedingscongres in Berlijn kreeg ik een boeiend inkijkje in wat er mogelijk meespeelt.
Voor mij stonden 4 ervaren en bij mijn weten integere wetenschappers met een gedegen verhaal over voorwaarden voor optimale hersenontwikkeling bij kinderen en ik raakte toenemend geïrriteerd. Ik moest me bedwingen om te blijven luisteren en niet door hun verhaal heen te gaan tetteren met cynische opmerkingen.
Dat verbaasde me want de onderbouwing was helder, wetenschappelijk en voor zover ik kon zien en horen vrij van sponsoring. Samengevat was de boodschap dat het regelmatig eten van vette vis de hersenontwikkeling van jonge kinderen duidelijk bevordert. En als vette vis niet op het menu past dan zou visolie een goed alternatief zijn. Goed uitvoerbaar en makkelijk uit te dragen:
- eet minimaal 1 x per 2 weken vette vis, zeker als je zwanger bent, borstvoeding geeft of onder de 18 bent.
- als je dat niet haalt neem dan een voedingssupplement met visolie.
En de effecten liegen er niet om: meetbare betere hersenontwikkeling en minder gedragsproblemen. Dus waarom dan mijn mentale weerstand?
- Voor mij blijkt het ‘haalbaarheid’:
Als alle mensen meerdere keren per maand vette vis zouden eten zouden de zeeën nog sneller leeggevist zijn. - Als vis zo belangrijk zou zijn zouden er in landen zonder zeetoegang veel meer hersengerelateerde ziektes voor moeten komen (de meeste vette vis is zeevis).
- Een normaal gevarieerd dieet zou voldoende moeten zijn om normale kinderen goed genoeg groot te brengen.
En heel kinderachtig: ik hou niet zo van vis!
Samengevat: ik denk niet dat het haalbaar is en dus gingen mijn stekels op en stopte ik met luisteren. Ik was vooral bezig met mentaal verzamelen van tegenargumenten. En best wel flauwe. In de trant van ‘’ Nou volgens mij gaat het anders prima met de Zwitsers, de Oostenrijkers, de Peruanen en al die andere mensen die zonder goede toegang tot de zee leven’.
Een boeiende reactie. Verrassend vergelijkbaar met hoe gereageerd wordt op informatie over borstvoeding. Een boodschap die gehoord wordt maar waarbij emotioneel de hakken snel bij in het zand gaan. Zou ‘haalbaarheid’ daar ook meespelen?
Dat zou betekenen dat door het beeld dat in onze huidige maatschappij bestaat over borstvoeding de boodschap simpelweg niet over komt. En het punt van ‘niet haalbaar’ kan voor iedere toehoorder ergens anders liggen:
- 8-12 voedingen per 24 uur, 30-45 minuten per voeding (1 zie voetnoot!)
Een mogelijke reactie van een zorgverlener die vooral de eerste weken kent “dat houdt niemand vol: 45 minuten of langer waarbij je met hechtingen elke keer weer moet gaan zitten en al die kussens stapelen”?
Of van een moeder: “Sorry hoor maar daar heb ik dus écht geen tijd voor! Hoe denken ze dat ik nog kan leven als ik elke 2 á 3 uur 45 minuten moet gaan zitten voeden?” - Het hoort geen pijn te doen (2 zie voetnoot)
Een gemiddelde kraamverzorgende of verloskundige zal denken: “Nou dat doet het in de dagelijkse realiteit voor veel vrouwen wel. Dus óf de spreker weet niet waar hij/zij het over heeft, óf het is een mooi opgepoetst verkooppraatje.” Maar ook een vrouw die haar leeftijdsgenoten heeft zien worstelen met de start van voeden zal deze reactie hebben. - Borstvoeding is de optimale voeding voor de baby en past zich aan aan de leeftijd van het kind (3 zie voetnoot)
Een arts of jgz-verpleegkundige zal hier bij denken ‘maar vitamine D en K moeten wel toegevoegd worden’, en ‘voor een prematuur is dat bepaald niet zo’. De kinderarts zal dan ook nog de met regelmaat opgenomen ondervoede baby’s op zijn of haar netvlies zien en mentaal afhaken vermoed ik.
Misschien wordt het hoog tijd dat we anders gaan kijken naar hoe we borstvoeding in de markt zetten. Op hetzelfde congres hoorde ik dat een bekend frisdrankmerk een reclamebudget heeft van 3 biljoen dollar per jaar. Ik vermoed dat kunstvoedingsfabrikanten een vergelijkbaar budget hebben. Zij kijken naar merkbeleving, naar emoties en doen onderzoek naar de behoeftes van consumenten. En als die behoefte er niet is dan creëren ze hem wel.
Gezonde onbewerkte voedingsmiddelen hebben dergelijke budgetten niet. Een top-product met matige marketing legt het in deze tijden af tegen een slecht product met goede marketing. Tijd om creatief te wezen en te kijken wat we anders kunnen doen met wat we hebben.
Doe me een plezier en let eens op wanneer jouw hakken in het zand gaan bij een goed onderbouwd verhaal? Dus niet bij overduidelijke reclame maar bij echte informatie. Waar hou je op met luisteren, wat is voor jou het omslagpunt?
Laten we ons eigen marktonderzoek doen zodat we ons topproduct zo goed mogelijk in de markt kunnen zetten en houden.
1) Dat hoeft ook niet: frequenter voeden betekent meestal korter voeden, en voeden zonder stapels kussens maar lekker op je eigen bank zittend met je eigen kind in je armen kan echt. Maar dat weten veel zorgverleners en ouders niet meer of nog niet.
2) En dat is ook zo. Maar dat betekent niet dat het nooit pijn doet. Het betekent dat pijn een alarmsignaal is dat serieus genomen moet worden. En enig ongemak is voor de meeste vrouwen realiteit in de eerste voedingsweken. Net zoals enig ongemak realiteit is bij alle nieuwe dingen die we van ons lichaam vragen, of dat nu starten met sporten is of een plafond schilderen of een halve dag stilzitten in een vliegtuig of trein.
3) Optimaal is zo goed als onze levensstijl: een moeder die veel te weinig vitamine D binnenkrijgt en opbouwt kan ook haar kind niet voorzien van voldoende D. En ook in kunstvoeding wordt D en K gesuppleerd omdat die vitamines niet van nature in gevriesdroogde en bewerkte koemelk voorkomen.
Stubborn as a mule. Boys on a beach try to coax a recalcitrant animal into action. Photograph, early 1900’s. — Image by © Bettmann/CORBIS