Borstvoeding en het microbioom
‘Heeft borstvoeding geven nog wel zin als ik de afgelopen weken een kolfapparaat gebruikt heb?’
Mijn cliënte had duidelijk het artikel in het NRC gelezen naar aanleiding van onderzoek naar het microbioom van moedermelk. En ze had niet de details onthouden maar wel de strekking: dat na 1 x kolven er twee weken later meer ziekteverwekkers in moedermelk zouden zitten en minder goede bacteriën. En dat gaf haar de indruk dat ze haar kind min of meer voor niets aan het voeden was.
En nog een via via: ‘Ik heb in de NRC gelezen dat ons kind astma kan krijgen omdat ik gekolfd heb, klopt dat?’.
Het NRC artikel gaf inderdaad in grote lijnen deze indruk. Geen idee waarom de journalist en redactie deze draai eraan gegeven hebben. Want hoewel er inderdaad in dit onderzoek duidelijke veranderingen bleken in het microbioom na kolven had die boodschap op basis van dit onderzoek heel anders kunnen zijn:
- Borstvoeding is een heel complexe interactie tussen moeder en kind: zelfs op niveau van het microbioom vindt er kennelijk uitwisseling plaats tussen de omgeving en de borst zelf. Het microbioom in de borst wordt dus niet alleen vanuit het moederlichaam gevormd maar reageert op omgevingsfactoren.
- Handkolven is zo gek nog niet: het leidt tot minder veranderingen in de bacteriepopulatie dan kolven met een kolfapparaat.
- Kolven met een kolfapparaat vermindert de biodiversiteit van bacteriën in de borst, maar dat kent gelukkig niet dat de melk steriel wordt of erger nog zou bederven : er zitten in moedermelk altijd meer levende cellen die zijn afgestemd op de behoeftes van de baby dan in kunstmatige zuigelingenvoeding.
- Bij gekolfde melk lijkt de kans op het ontwikkelen van astma bij de baby even groot als bij kunstvoeding. Niet groter dus.
- De genoemde enterococcen en e-coli’s die in grotere aantallen gevonden werden na gebruik van een kolfapparaat zijn bacteriën die erg goed tegen zuurstof kunnen. Het is dus niet zo gek dat die aangetroffen worden na afkolven, want die overleven in de buitenlucht. De meeste gezonde mensen dragen deze bij zich zonder er ziek van te worden. Onderzoek naar microbioom heeft veel associaties aangetoond, maar we weten nog niet precies welke bacteriën in welke situatie invloed hebben op onze gezondheid.
Samengevat: borstvoeding en moedermelk zijn een bijzonder proces waar we nog lang het fijne niet van afweten, maar dat duidelijk vele malen complexer is dan lang gedacht werd.
Ik hoop dat de journalisten van de NRC zich realiseren hoe negatief hun weergave van dit mooie fundamentele onderzoek uit kan pakken op hun lezers.
Ik hoop dat het duidelijk is en blijft dat borstvoeding en moedermelk de moeite waard zijn, juist omdat het zo complex is dat één onderzoek nog lang niet genoeg is zoals de onderzoekers zelf concluderen.
Zeker niet omdat er (zoals bij elk onderzoek) nogal wat vragen open blijven. Bijvoorbeeld: wie waren die moeders die helemaal nooit gekolfd zouden hebben. Dat moet een speciale groep vrouwen zijn geweest lijkt me zo. Hebben die misschien een ander microbioom omdat ze in een andere omgeving wonen? Of een andere sociaal economische status hebben dan de kolvende moeders? In het onderzoeksverslag is daar geen informatie over te vinden. En om het nog interessanter te maken vonden de onderzoekers ook bijvoorbeeld verschil in microbioom in melk bij jongens en meisjes. Hoe dat kan en wat daar het effect van is is nog volkomen onbekend.
Die open vragen doen niet af aan de complexiteit van moedermelk en borstvoeding. Integendeel. Het is een bijzonder proces dat zorg, inzet en zorgvuldigheid verdient van ouders, zorgverleners en zeker ook van journalisten.
En ach, misschien moeten we onze kolfapparaten goed schoon houden. Voor de zekerheid, omdat dat toch geen kwaad kan.
P.s. de afbeelding is een uitsnede van een madonna lactans toegeschreven aan Elisabetta Sirani